ئیمەیل چییە؟ | ڕێبەری تەواو بۆ ئیمەیڵ و نامە کاتییەکان
دەستگەیشتنی خێرا
ناساندن
مێژووی ئیمەیل
ئیمەیل چۆن کار دەکات؟
پێکهاتەکانی ئیمەیڵ
ناونیشانی ئیمەیل چییە؟
ڕوونکردنەوەی کڕیارەکانی ئیمەیل
ئایا ئیمەیل پارێزراوە؟
بۆچی پۆستی کاتی ئەمڕۆ گرنگە
تەواوکردن
ناساندن
ئیمەیل، واتە ئیمەیل، بڕبڕەی پشتی پەیوەندی دیجیتاڵییە. ڕێگە بە خەڵک دەدات لە سەرانسەری جیهان دەستبەجێ پەیام ئاڵوگۆڕ بکەن و دواکەوتنی نامە بە ناردنی نزیک لە کاتی ڕاستەقینە جێگەی بگرێتەوە. ئیمەیل ئاماژە بە سیستەمی پەیوەندی و پەیامە تاکەکەسییەکان دەکات.
لە کاتێکدا ئیمەیل بووە بە جێگیرێکی هەمیشەیی لە بازرگانی، پەروەردە و ژیانی تایبەتی، بەڵام مەترسیشی تێدایە. سپام و ڕاوکردن و دزەکردنی داتا هەڕەشەی بەردەوامن. لێرەدا ئیمەیڵی کاتی (پۆستی کاتی) دێتە ناوەوە. خزمەتگوزارییەکی وەک tmailor.com سندووقی هاتووی بەکارهاتوو پێشکەش دەکات بۆ پاراستنی بەکارهێنەران لە پۆستی نەخوازراو و پاراستنی ناسنامەی کەسیی.
لەم ڕێنماییەدا، مێژووی ئیمەیل، چۆنیەتی کارکردنی، پێکهاتەکانی، و بۆچی پۆستی کاتی ئەمڕۆ زۆر گرنگە.
مێژووی ئیمەیل
بنچینەی ئیمەیڵ دەگەڕێتەوە بۆ سەرەتای 1970کان. پرۆگرامساز ڕای تۆملینسن، کە کاری لەسەر ARPANET کرد کە پێشەنگی ئینتەرنێتی ئەمڕۆیە، یەکەم پەیامی ئەلیکترۆنی لە نێوان هەردوو ئامێرەکەدا نارد. داهێنانەکەی بریتی بوو لە هێمای "@" کە ئێستا بەناوبانگە بۆ جیاکردنەوەی ناوی بەکارهێنەر لە کۆمپیوتەری خانەخوێ.
بەدرێژایی ساڵانی 1980 و 1990، ئیمەیڵ لە تاقیگەکانی توێژینەوە و تۆڕە سەربازییەکان زیاتر بوو. لەگەڵ سەرهەڵدانی کۆمپیوتەرە کەسییەکان و کلایەنتەکانی ئیمەیڵی سەرەتایی وەک Eudora و Microsoft Outlook، ئیمەیل بۆ بەکارهێنەری ئاسایی بەردەست بوو. لە کۆتاییەکانی نەوەدەکاندا، پلاتفۆرمەکانی وێبمەیڵ وەک Hotmail و Yahoo Mail وایکرد کە هەر کەسێک وێبگەڕێکی هەبێت ناونیشانی ئیمەیڵی بەخۆڕایی هەبێت.
خێرا بەرەو ئەمڕۆ، و ئیمەیل گرنگە بۆ بازرگانی، پەیوەندی کەسیی، تۆمارکردنی سەرهێڵ، و بازرگانی ئەلیکترۆنی. بەڵام لەگەڵ ناوبانگی ئەو تەحەدایەکی نوێدا دێت: هێرشی ڕاوکردن، زیانەواڵە، لافاوی نەخوازراو، و نیگەرانی تایبەتی. ئەم ئاستەنگانە وای لە زۆر کەس کردووە خزمەتگوزاری پۆستەی کاتی وەربگرن کاتێک پێویستیان بە سندووقی هاتووی کورت خایەن هەیە.
ئیمەیل چۆن کار دەکات؟
هەرچەندە ناردنی ئیمەیڵ چەند چرکەیەک دەخایەنێت، بەڵام پرۆسەی پشت پەردە ئاڵۆزە.
ئاڕاستەکردنی هەنگاو بە هەنگاو
- نامەیەک دروست بکە: بەکارهێنەران ئیمەیڵەکان لە کڕیاری ئیمەیڵدا دەنووسن (وەک Outlook یان Gmail).
- دانیشتنی کاری SMTP دەست پێدەکات: راژەکاری ناردن، ناسراو بە بریکاری گواستنەوەی پۆست (MTA)، پەیوەندی دەستپێدەکات بە بەکارهێنانی پرۆتۆکۆلی گواستنەوەی پۆستی سادە (SMTP).
- گەڕانی DNS: ڕاژەکارەکە دۆمەینی وەرگر دەپشکنێت لە سیستەمی ناوی دۆمەین (DNS) بۆ دۆزینەوەی راژەکاری ئاڵوگۆڕی پۆستی گونجاو (MX).
- ناردنەوەی نامەکان: ئەگەر سێرڤەری MX هەبێت، نامەکە دەنێردرێت بۆ سێرڤەری پۆستی وەرگرەکە.
- هەڵگرتن و هێنانەوە: نامەکان لەسەر ڕاژەکارەکە هەڵدەگیرێن تاوەکو وەرگرەکە بە بەکارهێنانی پرۆتۆکۆلی پۆست ئۆفیس (POP3) یان پرۆتۆکۆلی گەیشتن بە پەیامی ئینتەرنێت (IMAP) دەیانگەڕێنێتەوە.
POP3 بەرامبەر IMAP
- POP3 (پرۆتۆکۆلی پۆستە): داگرتنی پەیامەکە بۆ ئامێر و عادەتەن لە ڕاژەکارەکە بیسڕەوە. وەک ئەوە وایە نامەیەک ببەیت و بیخەیتە چەکمەجەی مێزەوە.
- IMAP (پرۆتۆکۆلی گەیشتن بە پەیامی ئینتەرنێت): هێشتنەوەی نامەکان لەسەر ڕاژەکار و هاودەمکردن لەسەرانسەری ئامێرەکاندا. وەک ئەوە وایە نامەیەک لە گیرفانت هەڵبگریت بۆ ئەوەی بتوانیت لە هەموو شوێنێک بیخوێنیتەوە.
هاوشێوە لە جیهانی ڕاستەقینەدا
بیهێنە پێش چاوت ئالیس دەیەوێت سوپاسی بۆب بکات. ئەو نامەیەک دەنووسێت (ئیمەیڵ) و دەیدات بە پەیامنێرێک (MTA). پەیامنێرەکە دەیبات بۆ نووسینگەی پۆستەی ناوەندی (SMTP)، کە ناونیشانی بۆب دەسەلمێنێت. ئەگەر ناونیشانەکە هەبێت، پەیامبەرێکی تر دەینێرێت بۆ سنووقی پۆستەی بۆب (راژەکاری MX). دوای ئەوە، بۆب بڕیار دەدات تێبینیەکان لە چەکمەجەی مێزەکە بهێڵێتەوە (POP3) یان لەگەڵ خۆی بیبات (IMAP).
لە حاڵەتی پۆستەی کاتی، سیستەمی پۆستە هاوشێوەیە، بەڵام سندوقی پۆستەی بۆب دەتوانێت لە ماوەی 10 خولەکدا خۆی تێکبدات. بەم شێوەیە، ئالیس دەیتوانی تێبینیەکەی بنێرێت، بۆب دەیخوێنێتەوە، و پاشان سندوقی پۆستەکە دیار نامێنێت و هیچ شوێنەوارێک بەجێ ناهێڵێت.
پێکهاتەکانی ئیمەیڵ
هەر ئیمەیڵێک لە سێ بەشی سەرەکی پێکهاتووە:
زەرفی SMTP
زەرفەکانی SMTP نابینرێن بۆ بەکارهێنەرانی کۆتایی. ناونیشانی نێرەر و وەرگر لەخۆ دەگرێت کە لەلایەن ڕاژەکارەوە بەکارهاتووە لەکاتی ناردن. وەک زەرفی پۆستەی دەرەکی، دڵنیایی دەدات کە پۆستە بۆ شوێنی گونجاو دەنێردرێت. هەر جارێک ئیمەیڵێک لە نێوان ڕاژەکارەکاندا دەگوازرێتەوە، دەتوانرێت زەرفەکە نوێ بکرێتەوە.
سەردێڕ
ناونیشانەکە بینراوە بۆ وەرگرەکە و ئەمانەی تێدایە:
- ڕۆژ: کاتێک ئیمەیڵەکە دەنێردرێت.
- لە: ناونیشانی نێرەر (و ناوی پیشاندەر ئەگەر گونجاو بێت).
- بۆ: ناونیشانی وەرگر.
- بابەت: بە کورتی پەیامەکە باس بکە.
- Cc (کۆپی کاربۆن): کۆپیەک دەنێردرێت بۆ وەرگرەکانی تر (پیشاندراوە).
- BCC (کۆپی کوێر): کۆپیە شاراوەکان دەنێردرێن بۆ وەرگرەکانی تر.
هێرشبەران زۆرجار سەرپەڕەی ساختە دەکەن بۆ ئەوەی پۆستی نەخوازراو یان ڕاوکردن یاسایی دەربکەون. لەبەر ئەوە ناونیشانی پۆستە کاتییەکان بەنرخن: تەنانەت ئەگەر نامەیەکی زیانبەخشیش پێگەیشتبێت، بەم زووانە بەسەردەچێت.
جەستە
ناوەڕۆکەکە نامەی ڕاستی تێدایە. دەشێت بێت:
- دەقی پاک: سادە، گونجاوە لە هەموو جیهاندا.
- HTML: پشتگیری فۆرمات، وێنە و بەستەرەکان دەکات، بەڵام ئەگەری زیاتری هەیە پاڵێوگەی پۆستی نەخوازراو دروست بکات.
- هاوپێچ: فایلەکان وەک PDF، وێنە، یان سپرێدشیت.
سندوقی هاتووی یەکبار بەکارهاتوو هەمان جۆری جەستە چارەسەر دەکات، بەڵام زۆربەیان پاشکۆی گەورە بۆ سەلامەتی سنووردار دەکەن یان قەدەغە دەکەن.
ناونیشانی ئیمەیل چییە؟
ناونیشانی ئیمەیل ناسێنەرێکی بێهاوتایە بۆ سنووقی پۆستە. سێ بەش لەخۆ دەگرێت:
- بەشی ناوخۆیی: پێش هێمای "@" (بۆ نمونە، کارمەند ).
- @ هێما: بەکارهێنەران و دۆمەینەکان جیا بکەنەوە.
- دۆمەین: پاش هێمای "@" (بۆ نمونە، example.com ).
یاسا و سنووردارییەکان
- زۆرترین 320 پیت (هەرچەندە 254 پێشنیار دەکرێت).
- دەکرێت ناوی دۆمەین پیت، ژمارە و هێڵی تەقەڵ لەخۆ بگرێت.
- بەشە ناوخۆییەکان لەوانەیە پێک هاتن لە پیت، ژمارە و هەندێک نیشانەی خاڵبەندی.
ناونیشانی بەردەوام بەرامبەر ناونیشانی کاتی
ناونیشانی ئیمەیڵە تەقلیدییەکان دەکرێ تا کاتێکی نادیار بمێننەوە و بە ناسنامەی کەسی یان بازرگانییەوە گرێدراون. هەرچۆنێک بێت، ناونیشانی پۆستە کاتییەکان دروست دەکرێن و دەسڕدرێنەوە بە شێوەیەکی ئۆتۆماتیکی پاش چەند خولەکێک یان چەند کاتژمێرێک.
ئەمە بەتایبەتی بەسوودە بۆ:
- تاقیکردنەوەی کاربەرنامە یان وێبسایتەکەت.
- داگرتنی پەڕەی سپی یان سەرچاوە.
- خۆت بەدوور بگرە لە بازاڕکردنی پۆستی نەخوازراو پاش یەک جار بەشداربوون.
بۆ بەکارهێنەرە پێشکەوتووەکان، تەنانەت دەتوانیت ناونیشانی ئیمەیڵی کاتی بەکار بهێنیت بۆ درێژکردنەوەی تەمەنی و پاراستنی سندووقی هاتووی سەرەکی.
ڕوونکردنەوەی کڕیارەکانی ئیمەیل
کڕیاری ئیمەیل نەرمەواڵە یان بەرنامەیەکی وێب کە ڕێگە بە بەکارهێنەران دەدات ئیمەیڵ بنێرن و وەریبگرن.
کڕیاری دێسکتۆپ
بۆ نموونە، Outlook، Thunderbird.
- باشە: دەستگەیشتنی دەرهێڵ، تایبەتمەندیە پێشکەوتووەکان، بژاردەکانی پاڵپشتی.
- خراپەکان: تایبەت بە ئامێر، ئامادەکردن پێویستە.
کڕیاری وێب
بۆ نمونە، Gmail، Yahoo Mail.
- باشە: لە هەموو وێبگەڕێکەوە دەتوانرێت بگاتە دەست، بەخۆڕایی.
- خراپەکان: پێویستی بە پەیوەندی ئینتەرنێتە و زیاتر تووشی فێڵ دەبێت.
کاربەرنامەی پۆستی کاتی
خزمەتگوزارییە سووکەکانی وەک tmailor.com وەک کڕیاری ئیمەیڵی دەستبەجێ کار دەکەن. لەجیاتی بەڕێوەبردنی ساڵانێک لە نامەکانی ئەرشیف، ئەوان سندووقی هاتووی نوێ پێشکەش دەکەن بۆ یەکجار بەکارهێنان.
ئایا ئیمەیل پارێزراوە؟
لاوازییە باوەکان
- نەبوونی کۆد: بە بنەڕەت، ئیمەیلەکان دەتوانرێت بلۆک بکرێن.
- فێڵ: ئیمەیڵی ساختە بەکارهێنەران هەڵدەخەڵەتێنێت بۆ ئاشکراکردنی زانیاری هەستیار.
- ساختەکردنی دۆمەین: هێرشبەران زانیاری نێرەر ساختەدەکەن.
- باج واڵا و زیانەواڵا: هاوپێچەکە کۆدی زیانبەخش بڵاو دەکاتەوە.
- پۆستی نەخوازراو: پەیامە نەخوازراوەکان ئینبۆکس پڕ دەکەن.
بەربژارەکانی رەمزاندن
- TLS (ئاسایشی چینی گواستنەوە): پەیامەکە لە کاتی ناردندا رەمزێنراوە، بەڵام دابینکەرەکە هێشتا دەتوانێت ناوەڕۆکەکە ببینێت.
- ڕەمزاندنی سەرەوە بۆ کۆتایی (E2EE): تەنها نێرەر و وەرگر دەتوانن ڕەمزی نامەکە بکاتەوە.
نامەی کاتی بۆ پاراستن
پۆستی کاتی هەموو کێشەکانی رەمزاندن چارەسەر ناکات، بەڵام خستنەڕوو کەم دەکاتەوە. ئەگەر سندووقی هاتووی بەکارهاتوو پەیامی نەخوازراو یان ڕاوکردن وەربگرێت، بەکارهێنەران دەتوانن وازی لێبهێنن. ئەمە تەمەنی مەترسیەکە سنووردار دەکات و یارمەتیدەرە بۆ پاراستنی ناونیشانی ئیمەیڵی سەرەکی.
بۆ زانیاری زیاتر لەسەر ژێرخان، بڕوانە:
بۆچی پۆستی کاتی ئەمڕۆ گرنگە
ئیمەیل هێشتا بەهێزە بەڵام شڵەژاوە. پاڵێوگەکانی سپام تەواو نین، و دەڵاڵەکانی داتا بەردەوام ناونیشانەکان کۆدەکەنەوە. پۆستی کاتی چارەسەرێک پێشکەش دەکات:
- تایبەتمەندی: پێویست ناکات ناسنامەی ڕاستەقینەت بڵاو بکەیتەوە.
- کۆنتڕۆڵی پۆستی نەخوازراو: بۆ ماوەیەکی درێژ خۆت لە شپرزەیی لە سندووقی هاتووەکەت بەدوور بگرە.
- گونجاوە: ئامادەکردنی دەستبەجێ، پێویست بە تۆمارکردن ناکات.
- ئاسایش: ڕووبەری هێرشی کەمتر بۆ هاککەرەکان.
بۆ نموونە، ناونیشانی پۆستی 10 خولەکی لە tmailor.com دەستبەجێ دروست دەکرێت، بۆ ئەرکی کورتخایەن کار دەکات، و بەبێ هیچ شوێنەوارێک دیار نامێنێت.
تەواوکردن
ئیمەیل پلاتفۆرمێکی تەکنەلۆژیایە، بەڵام ئامانجێکی بەردەوامە بۆ هێرشبەران. تێگەیشتن لە چۆنیەتی کارکردنی – لە زەرفی SMTP بۆ پرۆتۆکۆلی POP3 – یارمەتی بەکارهێنەران دەدات بۆ تێگەیشتن لە خاڵە بەهێز و لاوازەکانی.
لە کاتێکدا ناونیشانە تەقلیدییەکان هێشتا گرنگن، خزمەتگوزاری ئیمەیڵی کاتی تۆڕێکی سەلامەتی بەنرخ دابین دەکات. ئەگەر خۆت تۆمار بکەیت بۆ ئەزموونێکی بێ بەرامبەر، دابەزاندنی سەرچاوەکان، یان پاراستنی ناسنامەی دیجیتاڵی خۆت، پۆستە کاتییەکان ڕێگەت پێدەدات بە سەلامەتی بمێنیتەوە.
زانیاری زیاتر لەسەر tmailor.com بدۆزەوە و بزانە چۆن سندوقی پۆستە بەکارهاتووەکان دەتوانن ژیانی سەرهێڵت سادەتر و تایبەتتر بکەن.
